Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft op een dikke twee jaar tijd liefst vijf grote potpourri-wetsontwerpen uitgewerkt en door het parlement gekregen. Of daar ziet het er toch naar uit. De laatste tekst met 'quick wins' voor Justitie kreeg dinsdag groen licht van de bevoegde Kamercommissie. Nog voor het zomerreces moet ook de finale goedkeuring volgen.
De naam 'potpourri-wetten' is niet toevallig gekozen. Telkens weer is het een mengeling van tientallen kleine en grote ingrepen die Justitie op korte termijn efficiënter en doeltreffender moeten maken. Denk aan de afbouw van assisen, meer alleenzetelende rechters, het ontmoedigen van hoger beroep, een forse reductie van de vredegerechten en de inperking van de voorlopige hechtenis. Maar ze bevatten ook reparaties - zoals aan de steeds weer uitgestelde interneringswet - en nieuwigheden - zoals de 'guilty plea'.
De vijfde en laatste potpourri-wet kreeg dinsdag groen licht van de Kamercommissie Justitie. De 321 artikels tellende tekst sleutelt onder meer aan de adoptieregels en de problematiek van kinderontvoeringen naar het buitenland. Ze voert ook een centraal erfrechtregister in en hervormt de regels rond het notariaat. Opvallend is bijvoorbeeld de invoering van videoconferentie bij de notaris. Daardoor moeten koper en verkoper van een woning - en hun respectievelijke notarissen - niet langer fysiek samenkomen voor het verlijden van de akte.
Er komt ook een centraal erfregister dat de akten, attesten en verklaringen van erfkeuze zal bundelen. Potpourri 5 sleutelt ook aan de adoptieregels. Elke kandidaat-adoptant die een 'niet-vertrouwd' kind adopteert, zal voortaan steeds vooraf een geschiktheidsvonnis moeten bekomen. Dat moet vermijden dat de rechter voor voldongen feiten staat.Bij kinderontvoeringen door één van de ouders naar het buitenland moet het wetsontwerp voor snellere grensoverschrijdende procedures zorgen.
Geens hoopt dat te stimuleren met meer vertrouwen tussen beide landen, door de Belgische rechters te verplichten rekening te houden met de argumenten aangevoerd door het andere land. Tegelijk worden de grensoverschrijdende procedures aangepast om tot een snellere afhandeling te komen. Voorts schaaft potpourri 5 aan de gerechtelijke stage voor wie de magistratuur in wil. Het onderscheid tussen de korte en de lange stage wordt vervangen door een gemeenschappelijke gerechtelijke stage van 24 maanden. Stagiairs zullen voortaan ook alle stageverplichtingen "met vrucht" moeten voltooien.
Tot slot sleutelt de tekst aan de mobiliteit tussen vredegerechten en politierechtbanken en verruimt ze de mogelijkheid om zittingen van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling te organiseren in de gevangenis. Binnenkort zal dat ook kunnen in kader van overlevings- of uitleveringsprocedures.
Met de goedkeuring van de laatste potpourri-tekst is Geens allerminst klaar met Justitie. De federale ministerraad gaf hem begin dit jaar al groen licht voor boek I van het nieuwe Strafwetboek, met als doel dat "accurater, eenvoudiger en coherent" te maken. De meest ingrijpende wijzigingen houden in dat enkel nog misdaden en wanbedrijven blijven bestaan als misdrijven. De overtredingen verdwijnen. De misdrijven worden onderverdeeld in acht categorieën, waarvan enkel de twee hoogste misdaden zijn. Die worden beteugeld met straffen van twintig tot dertig jaar (categorie 7) en levenslang (categorie 8). Nu gelden misdaden nog vanaf 5 jaar celstraf. Politiek gevoeliger wordt het vervolg op dit boek I van het nieuwe strafwetboek: de bepaling van de nieuwe strafmaat voor elk misdrijf in boek II. Niet alleen zullen de delicten opnieuw omschreven worden, verwacht wordt dat ook de strafmaat voor sommige feiten zal veranderen.