Financiën telde vorig jaar meer dan 7.000 gevallen waarbij erfgenamen hun erfenis niet ­zomaar wilden aanvaarden, uit vrees een diepe schuldenput te erven. Een groot deel daarvan weigerde zelfs resoluut. Minister van Justitie Koen Geens wil nu voorkomen dat die mensen daar achteraf spijt van krijgen, wanneer ze ontdekken wat de erfenis allemaal inhoudt.

“Een erfenis verwerpen is een definitieve beslissing. Je kan daar niet meer op terugkomen”, zegt Bart Van Opstal, woordvoerder van de Notaris.be. “Het gevolg is dat we geregeld mensen ontmoeten die achteraf spijt ­kregen van hun beslissing. Ze verwierpen omdat ze dachten dat er alleen schulden waren. Maar achteraf bleek dat ze ook een huis hadden kunnen erven, of dat er een onbekende levensverzekering was.”

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft nu een wetsontwerp klaar waarmee hij die pijnlijke vergissingen wil voorkomen. Hij wil erfgenamen beschermen door tussenkomst van een notaris te verplichten voor ze een erfenis kunnen weigeren. Die notaris moet ervoor zorgen dat erfgenamen perfect weten wat ze zullen erven - ­zowel de negatieve als de positieve nalatenschap - vóór ze hun erfenis definitief verwerpen.

Principieel weigeren

Wie erft, heeft nu nog de keuze uit drie mogelijke reacties. In het overgrote deel van de gevallen wordt de erfenis gewoon aanvaard door de erfgenamen. Maar vorig jaar gebeurde dat niet in 7.425 gevallen, waarvan 3.566 keer in Vlaanderen. Dat op een totaal van ongeveer 100.000 nalatenschappen. Zo blijkt uit cijfers van de FOD Financiën. In die gevallen kozen de erfgenamen voor verwerping of voor “aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving”.

“Bij zo'n aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving wordt eerst onderzocht wat de erfenis juist allemaal inhoudt”, zegt Van Opstal. “Het grote voordeel is dat je als erfgenaam niet het risico loopt met schulden te worden opgezadeld. Maar er ­komen natuurlijk wel kosten bij kijken die al snel oplopen tot enkele honderden euro's. En er is de administratieve rompslomp.”

Vandaar dat elk jaar opnieuw duizenden mensen opteren voor de derde optie: een duidelijke verwerping. Omdat ze zeker ­menen te weten dat er alleen schulden in de erfenis zitten. “Of uit principiële redenen, omdat ze niets meer met de erflater te maken willen hebben. Ik heb dat al meegemaakt in een dossier waarin sprake was van ­misbruik”, zegt Van Opstal.

Zo'n verwerping kan nu nog ­gewoon op de griffie van de rechtbank. Maar Geens vindt dat die procedure niet voldoende ­bescherming biedt. “De verplichte tussenkomst van de notaris laat toe dat de ­betrokkene beter beschermd is en kan handelen met kennis van zaken, aangezien hem raad werd ­verstrekt over de draagwijdte en de gevolgen van de erfkeuze”, schrijft hij in zijn wetsontwerp. Met andere woorden: dat de erfgenaam nadien niet ontdekt dat de erfenis eigenlijk toch de moeite waard was en daardoor spijt krijgt.

Geens wil echter niet dat deze verplichting extra kosten met zich brengt. Wie na tussenkomst van de notaris beslist de erfenis alsnog te verwerpen, moet daarvoor niets betalen.

Steven De Bock