De Belgische antiwitwascel heeft dit jaar al voor 10 miljoen euro mogelijk terrorismegeld ontdekt, een record. Om nog meer te vinden wil ze namen van terroristen ook delen met de banken.

Behoorlijk wat geldstromen vloeien via België om terroristen te financieren. Sinds 2013 kreeg de Belgische antiwitwascel informatie over 746 bankrekeningen die mogelijk te maken hadden met terreurfinanciering. Met als hoogtepunt 272 rekeningen vorig jaar en al 146 in de eerste tien maanden van dit jaar. Niet verwonderlijk dus dat de antiwitwascel dit jaar al een record van 9,9 miljoen euro aan potentieel terreurgeld kon signaleren aan het federaal parket, dat alle terrorismedossiers in ons land beheert. Vorig jaar ging het nog om 6,5 miljoen euro, in 2013 om 2,57 miljoen euro.

De antiwitwascel vraagt de regering de strijd tegen terreurfinanciering op te drijven. Ze wil meer informatie en namen van potentiële terroristen in vertrouwen kunnen doorspelen aan de banken. 'We moeten het systeem in ons land herzien als we efficiënt willen werken', waarschuwt Philippe de Koster, de voorzitter van de antiwitwascel. 'Financiering van terrorisme kan je niet op dezelfde manier detecteren als het witwassen van opbrengsten uit misdrijven. Je moet eerst al weten wie deel uitmaakt van een terreurnetwerk. En wie weet dat? Zeker de banken niet. Daarom bestaan er in onze buurlanden, Nederland en het Verenigd Koninkrijk, al systemen om namen uit te wisselen met de banken, natuurlijk onder strikte voorwaarden. Ook in Frankrijk zou de antiwitwascel dat volgend jaar mogen doen. België kan niet achterblijven.'

De banken rechtstreeks toegang geven tot de Belgische databank met honderden namen van Belgische 'foreign terrorist fighters' lijkt niet haalbaar. Welk systeem we in ons land dan wel kiezen om namen van mogelijke terroristen te delen met de banken is een politieke keuze voor de regering en het parlement, benadrukt de topman van de antiwitwascel. Hij kreeg van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) al de opdracht de modellen in onze buurlanden te bestuderen.

'We zijn in elk geval vragende partij voor een nieuwe 'dialoog' met de banken om informatie over terreurfinanciering te kunnen bespreken, die verder gaat dan gewoon feedback geven', zegt De Koster. 'Zo kunnen we van elkaar leren. Let op, dat gebeurt dan niet met de 'hele bank', maar alleen met een gemachtigde persoon bij de bank die info kan opvragen zonder dat zijn collega's weten waarom.'

'Nu moeten we de financiële instellingen geval per geval informatie vragen over iemand, zonder prijs te geven dat die persoon ons interesseert in het kader van terrorisme', verduidelijkt De Koster. 'De grote uitdaging is natuurlijk grote hoeveelheden data te kunnen analyseren om patronen te ontdekken. Europees is dat al mogelijk. Via een communicatiesysteem onder de hoede van Europol kunnen de antiwitwascellen van verschillende landen grote datapakketten anoniem vergelijken en alleen de 'hits' komen eruit. Wereldwijd lukt dat nog niet en worden per geval vragen gesteld. Dat is zonde. De Amerikanen bijvoorbeeld hebben een berg gegevens. Als je langer naar de geldstromen van alle Syriëstrijders kijkt, zie je bijvoorbeeld hoe mensen in Turkije geld ontvangen en dat doorsturen naar Syrië.'

'De banken zijn echt wel bereid om met ons samen te werken in de strijd tegen terrorisme. We hebben tijdens het Europees voetbalkampioenschap al nauw samengewerkt met de vijf grote banken. Hun complianceafdeling (de dienst die de naleving van de regels controleert, red.) was tijdens het EK de klok rond beschikbaar voor vragen rond terreurfinanciering. Dat is echt nodig. De aanslagen in Parijs vonden 's avonds plaats, wanneer de banken normaal gesloten zijn. Dit project was beperkt tot Euro 2016, maar we zijn vragende partij om dat verder te bespreken voor de toekomst.'

'De rol van de antiwitwascel is ook veranderd in de strijd tegen terrorisme. Vroeger moesten we geldstromen detecteren waarmee aanslagen gefinancierd konden worden. Dat is heel moeilijk. Het gaat om heel kleine bedragen. En je werkt als antiwitwascel vooral reactief. Nu bekijken we op langere termijn de financiering van organisaties, zoals vzw's en netwerken, bijvoorbeeld rond ronselaars van Syriëstrijders die een klimaat kunnen scheppen dat terrorisme in de hand werkt. Maar we helpen het federaal parket en de inlichtingendiensten ook steeds vaker bij hun onderzoeken. Financiële verrichtingen kunnen worden gebruikt om verdachten te lokaliseren, zoals kort na de aanslagen in Parijs. Ook de financiële analyses van de voorafbetaalde debetkaarten die de terroristen gebruikten, was interessant voor de speurders.'

Bovendien merkt de antiwitwascel ook duidelijk financiële linken tussen 'gewone' witwasdossiers en de financiering van terrorisme. 'De verwevenheid tussen terrorisme en zware criminaliteit, zoals wapenhandel, drugstrafieken en mensensmokkel, neemt toe.'

'Als het gaat om de strijd tegen terreurfinanciering zijn wij een van de lopers in een aflossingsmarathon', besluit de antiwitwasceltopman. 'Wij zijn sprinters, we kunnen gelden hooguit vijf dagen bevriezen, maar dan geven we de stok door aan het gerecht. In terrorismedossiers heeft het vaak minder zin dat we de gelden meteen bevriezen. Dan weet die persoon niet waarom de bank dat doet, maar kan hij vermoeden dat er 'iets' loos is. Het is nuttiger dat we onze inlichtingen doorspelen en het federaal parket die rekeningen laten opvolgen. We werken als een financiële inlichtingendienst.'

LARS BOVÉ