“Zonder nieuwe aanknopingspunten is het over één, maximaal twee jaar over en uit met dit onderzoek. Dan wordt dit een cold case”, zeggen de speurders die het onderzoek voeren naar de Bende van Nijvel. Ze benadrukken wel dat ze geen straffeloosheid willen, maar strafvermindering of getuigenbescherming.

Dood spoor

Het onderzoek naar de Bende van Nijvel zit al jaren op een dood spoor. Op 9 november 2025 verstrijkt de verjaringstermijn. De bende pleegde tussen 1983 en 1985 een reeks bloedige overvallen in verschillende warenhuizen. 28 mensen werden vermoord. De daders zijn nooit gevonden. “Volgens de huidige wetgeving is een spijtoptant iemand die helemaal niet aan de feiten heeft deelgenomen”, legt Raf Terwingen uit.“Als zo iemand de onderzoekers tips geeft, wordt die niet vervolgd. Maar volgens de speurders kunnen alleen mensen die op een of andere manier wél betrokken waren bij het plegen van strafbare feiten, nuttige tips geven. Net daarom pleiten magistraten en speurders voor een gunstmaatregel voor tipgevers die betrokken waren, maar geen eersterangs actoren van misdrijven zijn.”

In tegenstelling tot de VS en een rist andere Europese landen heeft België geen duidelijke spijtoptantenregeling. “Dat is niet alleen een nadeel in het dossier van de Bende van Nijvel, maar ook voor andere zware strafdossiers, bijvoorbeeld met betrekking tot radicalisering, waar spijtoptanten eigenlijk de enige mogelijkheid zijn om de waarheid te achterhalen.”

“Geen vrijgeleide”

Voor de zomer heeft Terwingen een wetsvoorstel ingediend dat daders van zware criminaliteit ertoe wil aanzetten om met het criminele milieu te breken. “In ruil voor cruciale informatie kunnen ze in uitzonderlijke omstandigheden een bepaalde vorm van strafvermindering krijgen. Belangrijk daarbij is dat de informatie die ze verstrekken voldoende doorweegt. Personen die betrokken zijn bij zware criminaliteit beschikken vaak over uiterst waardevolle informatie, zowel over hun organisatie als over gepleegde of geplande misdrijven. Sommigen willen hierover spreken, maar riskeren dan uiteraard zelf vervolging. Voor politie en parket volstaan in bepaalde gevallen onderzoeksmethodes als telefoontaps en schaduwen niet om de nodige info te vergaren. Ook daarom moet mijn wetsvoorstel zo snel mogelijk door het parlement worden goedgekeurd.”

De CD&V'er benadrukt wel dat dit voorstel nooit een vrijgeleide voor deze misdadigers mag worden. “Nog voor hen enig voordeel wordt toegekend, moet het gerecht de gegeven informatie op haar belangrijkheid beoordelen.”

Terwingens wetsvoorstel wordt de komende weken verder besproken in de commissie Justitie. “Voor CD&V is het in elk geval een prioriteit, want het stond ook in het Justitieplan van minister Koen Geens. Het draagvlak is er.”

Yves LAMBRIX