Mijnheer de Directeur-generaal,

Mijnheer de Directeur,

Beste leden van het FAST-team,

Dames en heren van de pers,

Zeer graag heb ik de uitnodiging aanvaard vanwege de Federale politie om vandaag een primeur met jullie te delen.

Binnen weinig ogenblikken zullen wij allen getuige zijn van een bijzonder moment die onze strafuitvoering raakt, namelijk het ‘online’ gaan van de Belgische ‘Most Wanted’-list van het ‘Fugitive Active Search Team’, beter gekend als ‘FAST’.

De Federale gerechtelijke politie lanceert deze website waarop de meest gezochte veroordeelden van ons land zullen voorkomen. Zij doet daarmee een beroep op het publiek om Justitie te helpen deze veroordeelde criminelen op te sporen zodat de politie ze kan arresteren.

Het is een mijlpaal inzake strafuitvoering op het einde van de veiligheidsketen die gaat van de opsporing van misdrijven en het vatten van de daders, de oplegging van de straf door de Hoven en Rechtbanken, tot de opsluiting in de gevangenis.

Maar soms ontspringen veroordeelde criminelen toch de dans, glippen zij om allerlei redenen door de vingers van politie en Justitie waardoor ze moeten geseind worden voor arrestatie. Sommigen vluchten nog voor de uitspraak naar het buitenland, anderen bieden zich nooit aan in de gevangenis of ontsnappen.

La recherche active de grands criminels est non seulement une priorité pour la Justice et la Police, mais elle contribue également au sentiment de sécurité chez nos citoyens. L’opinion publique, et en particulier les victimes des faits graves, ressentiraient une très profonde injustice si des malfaiteurs pouvaient échapper à leur peine. Mais avec la mise en ligne prochaine des ‘Belgium’s most wanted’, nous contribuerons de nouveau à ce que les peines soient effectivement exécutées. ‘Le crime ne peut pas et ne pourra jamais payer’ !

Des fugitifs étrangers qui viennent se cacher chez nous se font également souvent appréhender. Dès lors, FAST fut également à l’origine de la création en 2010 de ‘ENFAST’, le réseau européen des FAST-teams nationaux au sein de l’Union européenne. ENFAST est engageable 24/7 pour des actions immédiates en vue de la localisation et de l’arrestation de fugitifs internationaux.

Le palmarès national et international de FAST est impressionnant et je laisse au Directeur général Claude FONTAINE l’honneur de vous présenter tout à l’heure cette unité spéciale de la Police et ses missions particulières.

Le Directeur Marco VAN LAERE et les Commissaires judiciaires Martin VAN STEENBRUGGE et Eric CLAVIE, vous expliqueront ensuite de manière précise comment la liste des ‘Belgium’s most wanted’ est constituée et comment il est fait appel à la collaboration du public via ce site web. Je tiens à souligner d’ores et déjà en particulier le rôle crucial de la magistrature en générale et du Parquet général en particulier en la matière.

Het is slechts met verenigde krachten dat criminaliteit kan worden aangepakt. Als Minister van Justitie genieten al deze actoren mijn bijzondere waardering voor hun inzet en motivatie bij de opsporing van veroordeelde misdadigers. Vanuit mijn specifieke bevoegdheden zal ik hen blijvend ondersteunen en hiertoe mijn steentje bijdragen.

Ik wil dan ook een reeds lang aanslepende juridische onmogelijkheid bij de zoektocht naar voortvluchtige veroordeelden oplossen met een eigen wetsontwerp inzake (bijzondere) opsporingsmethoden. Sta mij toe hiervan even de context te schetsen.

Veel opsporingsmethoden mogen enkel worden toegepast bij de opsporing van misdaden en wanbedrijven. Voortvluchtig zijn, bijvoorbeeld na een ontsnapping uit de gevangenis of door zich daar niet aan te bieden om een straf uit te zitten, is echter ‘op zich’ niet strafbaar.

Indien een persoon reeds veroordeeld is, vaak bij verstek, tot een vrijheidsbeperkende of -berovende straf en zich daarna onttrekt aan de strafuitvoering, kunnen maar weinig opsporingsmethoden aangewend worden om hem opnieuw te vatten: bijvoorbeeld het verhoren van getuigen of het consulteren van open bronnen op sociale media. Meer effectieve maatregelen zoals huiszoekingen, telefoontap of observaties zijn tot nu toe wettelijk onmogelijk. Deze kunnen enkel indien de voortvluchtige verdacht zou worden van nieuwe feiten.

De wetgever probeerde deze belangrijke lacune in de wet reeds in 2005 gedeeltelijk op te lossen, door een regeling te voorzien die beperkt was tot de bijzondere opsporingsmethoden. Het Grondwettelijk Hof formuleerde echter enkele fundamentele bezwaren en ging over tot vernietiging.

En tant que Ministre de la Justice, j’ai entamé les travaux préparatoires – compte tenu de l’arrêt de la Cour Constitutionnelle - en vue de la mise en place d’un régime complet et juridiquement cohérent pour l’application de méthodes de recherche dans le cadre de l’exécution des peines. Au final, mon initiative doit faire disparaître les incohérences juridiques et faire en sorte que notre législation belge se rapproche plus de celles des autres pays européens.

En effet, il est impossible pour nos citoyens, et pour les victimes des méfaits en particulier, de comprendre que la Justice et la Police puissent recourir à toutes sortes de méthodes de recherche pour arrêter ‘des suspects non encore condamnés’, mais, qu’après qu’un tribunal les ait effectivement condamnés sur la base de leur culpabilité confirmée au terme d’un procès équitable, ces instances ne puissent plus recourir à ces mêmes méthodes (particulières) de recherche pour repérer ces individus et les faire écrouer. C’est une contradiction que nous nous n’arriverons jamais à justifier auprès de la population.

Je m’engage à faire tout ce qui est juridiquement possible pour y mettre un terme et, à cet effet, je soumettrai un projet de loi au Parlement en 2017.

Avec ce message positif dans le cadre de mes compétences en tant que Ministre de la Justice, je souhaite encore une fois à assurer de mon entier soutien à toutes les personnes qui sont impliquées dans l’exécution des peines en général et dans la recherche proprement dite de criminels condamnés en particulier.

Ik dank bij voorbaat Directeur-generaal Claude FONTAINE van de Federale gerechtelijke politie voor de bijkomende toelichting die hij eerst nog zal geven over de werking van FAST en het tot stand komen van hun nieuwe website.

Nadien zal ik met bijzondere waardering voor de inzet van het ‘Fugitive Active Search Team’, als Minister van Justitie verantwoordelijk voor de strafuitvoering, hun ‘Belgium’s Most Wanted’-list ‘online’ zetten voor het grote publiek.

Ik dank u allen reeds voor uw komst en aandacht voor dit belangrijk initiatief !