Gezamenlijk persbericht van de ministers van Justitie Koen Geens, van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block en Vice-Eerste Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon.

Masterplan gevangenissen en internering

Terugdringen overbevolking gevangenissen en aangepaste opvang en zorg voor geïnterneerden

Het kernkabinet heeft het licht op groen gezet voor het Masterplan Gevangenissen van Minister Koen Geens, dat in samenwerking met collega Ministers Jan Jambon en Maggie De Block, tot stand kwam. Met dit plan wil de regering de overbevolking in de gevangenissen terugdringen en de infrastructuur vernieuwen. Ze wil ook de infrastructuur beter aanpassen aan de re-integratie van gedetineerden en alternatieven voor de klassieke strafuitvoering bieden. Daarnaast werd ook het Masterplan Internering goedgekeurd waarin Minister De Block in samenwerking met Minister Geens de zorg voor geïnterneerden vooropstelt. Voor alle geïnterneerden die nu in de gevangenis verblijven, komt er aangepaste infrastructuur waar zij menswaardige zorg en begeleiding op maat krijgen. In de gevangenissen worden 1.432 plaatsen gebouwd of vernieuwd, voor geïnterneerden komen er 860 plaatsen bij.

Koen Geens, minister van Justitie: “Met dit Masterplan III stellen we een totaalvisie op de toekomst van onze gevangenissen voor. We hebben daarbij aandacht voor de renovatie van bestaande gevangenissen, de oprichting van nieuwe gevangenissen, de sluiting van bestaande gevangenissen en de uitwerking van een kleinschaliger en humaner detentiebeleid. Internationale en nationale waarnemers hebben België jarenlang op de vingers getikt voor een inhumaan detentiebeleid. En die bladzijde wil ik samen met deze regering omslaan.”

Jan Jambon, minister van Binnenlandse Zaken: “Verscheidene van onze gevangenissen zijn verouderd en dat hypothekeert een modern detentiebeleid. Ook is een adequate zorg voor geïnterneerde patiënten lang niet overal mogelijk binnen de huidige infrastructuur. Dankzij de uitvoering van masterplan I en II hebben we al heel wat werk verzet en is de situatie gevoelig verbeterd. Maar er is nood aan een aangepast masterplan om de puntjes op de i te zetten en om het hoofd te bieden aan de groeiende capaciteitsbehoefte. Ik ben blij dat De Regie der Gebouwen een sleutelrol kan en mag spelen in de verdere modernisering en uitbreiding van onze gevangenisinfrastructuur.”

Maggie De Block, minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken: “In het Masterplan Internering hebben we een oplossing uitgewerkt voor de geïnterneerde patiënten in ons land. Al onze burgers verdienen de juiste zorg, op het juiste moment en op de juiste plaats. Ook de geïnterneerden die

vandaag in de gevangenis verblijven. Daarom maken we verder werk van speciale infrastructuur voor deze mensen. In elk rechtsgebied komen er specifieke voorzieningen voor forensische zorg, waar geïnterneerde patiënten op een menswaardige manier verzorgd en begeleid kunnen worden om later in de mate van het mogelijke door te stromen naar het reguliere zorgcircuit.”

Het regeerakkoord van de regering Michel I voorziet de uitwerking van Masterplan III, dat een actualisatie van de Masterplannen I en II van de vorige regeringen inhoudt. De uitgewerkte langetermijnvisie moet de problemen binnen onze gevangenissen helpen wegwerken, problemen waar België regelmatig op wordt aangesproken, ook door internationale instanties voor de bescherming van de mensenrechten. Dat gaat onder andere over:

• overbevolking en infrastructuurproblemen;
• onmenselijke leefomstandigheden in sommige inrichtingen;
• een onaangepaste infrastructuur om de re-integratie van gedetineerden te realiseren;
• een onveilige werkomgeving voor bewakings-en ondersteunend personeel;
• de de facto onmogelijkheid om een beleid inzake strafdifferentiatie te ontwikkelen en uit te voeren;
• het gebrek aan aangepaste infrastructuur buiten de gevangenissenvoor de verzorging en begeleiding van geïnterneerden.

Totaalvisie - vier pijlers

De totaalvisie steunt op vier pijlers:

• De bouw van nieuwe gevangenissen / uitbreiding bestaande gevangenissen
• Renovatie van bestaande gevangenissen
• Een gedifferentieerd detentiebeleid, met transitiehuizen
• Masterplan Internering: aangepaste infrastructuur voor elke geïnterneerde
• De bouw van een nieuwe gevangenis te Leopoldsburg en te Vresse-sur-Semois.
• Vervanging van het arresthuis van Lantin. In dit gebouw, dat in zeer slechte staat is, verblijven momenteel 500 gedetineerden (ongeveer 200 gestraften en 300 in voorhechtenis) in onaangepaste omstandigheden. Het arresthuis wordt vervangen door:
  • Verviers: de heropbouw van Verviers als strafhuis met 240 plaatsen.
  • Regio Luik: een nieuw te bouwen arresthuis met 312 plaatsen, in de nabijheid van het huidige arresthuis
• Ieper: Uitbreiding van de bestaande gevangenis met 56 plaatsen (huidige capaciteit is 67) om de efficiëntie van de inrichting te verhogen.
• Merksplas: renovatie van de bestaande site tot een gevangenis die plaats biedt voor 400 gedetineerden met een aangepast profiel (lang gestraften, oudere gedetineerden, gedetineerden met specifieke psychische aandoeningen, … ).
• Elke geïnterneerde in ons land moet een plaats krijgen in een aangepaste structuur. Daarom zal worden voorzien in:
  • 120 bijkomende plaatsen voor geïnterneerden in Vlaanderen te Aalst;
  • 240 plaatsen in bestaande forensische of reguliere zorginstellingen in Vlaanderen en Brussel;
  • in het totaal 500 plaatsen in twee nieuw te bouwen inrichtingen voor geïnterneerden in Wallonië; een FPC in Waals-Brabant met 250 plaatsen en een nieuw FPC in Paifve met 250 plaatsen. De bestaande inrichting in Paifve wordt een inrichting voor gedetineerden.
  • een aantal kleinere uitbreidingsprojecten binnen het bestaande zorgcircuit;
  • en voldoende ondersteuning om de doorstroming naar het reguliere circuit te bevorderen.

• Nieuwe gevangenissen / uitbreiding bestaande gevangenissen
• Renovatie van bestaande gevangenissen
• Een gedifferentieerd detentiebeleid
• Masterplan internering: 860 extra plaatsen

• Er komen transitiehuizen met in het totaal 100 plaatsen: dit zijn kleinschalige projecten waarbij bepaalde gedetineerden (geselecteerd op basis van een aantal criteria) tegen het einde van hun straf de kans krijgen om het laatste deel van de straf door te brengen in een transitiehuis. Daar worden zij intens bijgestaan en begeleid om erna terug en beter te kunnen functioneren in de maatschappij.
• Er komt een inrichting met een lager beveiligingsniveau in Vlaanderen. Die zal opgericht worden op de site van een bestaande gevangenis.
  • Ruiselede: uitbreiding met 50 plaatsen.
• Er komt een inrichting met een lager beveiligingsniveau te Wallonië. Die zal opgericht worden op de site van een bestaande gevangenis.
  • Jamioulx: uitbreiding met 50 plaatsen.