Het project rond de minigevangenissen maakt deel uit van het masterplan van minister Geens. Waar ze precies zouden komen en hoeveel er zullen worden gecreëerd, is nog niet duidelijk. "Het plan moet immers nog worden goedgekeurd door de ministerraad", legt de woordvoerder van Geens uit. "Pas als dat is gebeurd, beginnen we met een proefproject. Na een positieve evaluatie kunnen er later nog andere huizen volgen."

Geens wil in ieder geval niet meer cellen dan nu. "Integendeel. De gevangenisbevolking (nu ongeveer 11.000, KW) moet duurzaam worden teruggedrongen onder de 10.000. Wel is het zo dat sommige oude gevangenissen moeten sluiten en dat nieuwe instellingen die capaciteit dan vervangen." Daarbij denkt Geens dus niet alleen aan de bouw van de megagevangenis in Haren, maar ook aan minigevangenissen. "We spreken met verschillende vzw's over alternatieve vormen van detentie", klinkt het.

Toen Hans Claus - voormalig gevangenisdirecteur van Oudenaarde - een paar jaar geleden met vzw De Huizen openlijk droomde van dergelijke detentiehuizen, waar gedetineerden op een veel persoonlijkere manier kunnen worden voorbereid op hun re-integratie, kreeg hij de wind van voren. Hij wilde op termijn zelfs alle gevangenissen weg en vervangen zien door honderden van die huizen. "Onbetaalbaar, onrealistisch en zonder enig maatschappelijk draagvlak", was toen de kritiek. Kort daarna werd Claus zelfs overgeplaatst naar een andere gevangenis. Vandaag is er dus wel interesse. "Ach, een goed idee heeft tijd nodig om te rijpen", reageert Claus. De vzw heeft inmiddels een heel businessplan klaar voor twee dergelijke detentiehuizen. "Waar die eventueel kunnen komen, gaan we niet meedelen."

Tijd nodig om te rijpen

Dat dergelijke huizen op hevig protest van buurtbewoners kunnen rekenen, staat buiten kijf. Toen de gevangenistop vele jaren geleden een soortgelijk project had in Ruiselede, waarbij ex-drugverslaafden in twee huizen vlak bij de bestaande gevangenis zouden worden ondergebracht, zette toenmalig justitieminister Stefaan De Clerck (CD&V) dat project stop na protest.

"Het is een absolute misvatting dat zulke huizen ineens in uw straat zouden moeten staan", zegt Claus. "Er zijn immers erg veel plekken die herwaardering nodig hebben, panden die leegstaan. Het is ook niet zo dat in het ene huis allemaal pedofielen zitten, en in het andere allemaal dieven."

Geens: "Het gaat om mensen die sowieso vrijkomen. Het is beter om hen die laatste periode van hun straf te begeleiden dan hen zonder bagage terug de maatschappij in te sturen."