Dames en Heren,

Mesdames, Messieurs,

Bij het aantreden van een Minister wordt meteen verwacht dat hij onmiddellijk de nodige expertise heeft om alle domeinen die onder zijn bevoegdheden vallen te kennen. Méér nog een visie te hebben om een beleid te voeren waarvan dan ook nog eens verwacht wordt efficiënt te zijn in de besteding van de in te zetten middelen.

Les jeux de hasard ne sont pas une terre inconnue pour moi, car, d'une part, en ma qualité de Ministre des Finances, j'étais chargé de la tutelle sur la Loterie nationale et, d'autre part, j'étais également intervenu lors d'un colloque organisé le 30 octobre 2014 par la Commission des jeux de hasard et consacré aux paris en ligne. Par ailleurs, le phénomène des jeux de hasard, en tant que composante socio-économique, figurait également dans l'Accord de gouvernement et dans ma déclaration de politique générale.

Toch dien ik mij bescheiden op te stellen over deze kennis: kansspelen en voornamelijk het reguleren ervan is een zeer complex gegeven met talrijke invalshoeken. Kansspelen verschaffen genot, zijn belangrijk voor de werkgelegenheid (de markt behelst ongeveer 15.000 werknemers), het spel zit ingebakken in de menselijke genen (denk maar aan de Romeinen en hun 'brood en spelen') en de gewesten genieten van de inkomsten in de vorm van belastingen die erop geheven worden.

Maar het is geen onschuldig vermaak, kwetsbare spelers en probleemspelers denken algauw hun eldorado te vinden in krasbiljetten, slots, bingo's of aan de roulettetafels. Een niet gereguleerde kansspelmarkt is al gauw de pleisterplaats van georganiseerde criminaliteit. Fenomenen als witwassen, misbruik van vertrouwen, corruptie en match-fixing zijn termen die niet vreemd zijn aan deze wereld. Vooral het verslavingsprobleem dat volgens de recente cijfers 100.000 tot 120.000 mensen treft, is een zwaar diepmenselijk probleem, wanneer spelen 'gokken' wordt. De uiteenlopende vormen van internetgokken, en de bijzondere aantrekkingskracht van deze spelen op jongeren, baren mij grote zorgen. De terminologie van 'social games' is niet de juiste vlag die de lading dekt, maar eerder een doos van Pandora die we niet op zijn beloop mogen laten maar onder controle moeten krijgen.

Le législateur s'attelle de manière pragmatique à sa mission sociétale de régulation du marché des jeux de hasard: les jeux de hasard sont en principe interdits en raison des risques inhérents, mais cette interdiction est édulcorée par l'octroi d'autorisations qui confèrent une certaine rentabilité à l'exploitant après une étude approfondie de la solvabilité, de la transparence et des exigences de la fonction. Que de chemin parcouru depuis 1902; de nos jours, la Belgique peut se targuer, sans rougir, de disposer d'un cadre légal régissant les jeux de hasard - qu'il s'agisse du marché réel ou virtuel. Toutefois, dans ce monde en très rapide mutation et au caractère sociétal fluctuant, caractérisé par la fulgurance des évolutions techniques et par l'internationalisation du cadre des jeux de hasard, nous ne pouvons jamais nous reposer sur nos lauriers et nous devons en permanence rectifier, polir et adapter notre législation. Nous appelons cela « rester vigilant ».

Als Minister van Justitie ben ik dan ook verheugd te kunnen rekenen op een autoriteit die de vinger aan de pols houdt. Méér nog: die door een ruime expertise adviezen geeft, vergunningen verleent na grondig onderzoek, en ook bestraffend kan optreden wanneer dit 'recht' met de voeten wordt getreden. Ik zeg met opzet 'recht' want in principe zijn kansspelen verboden. Terecht stelt de wetgever dat de uitbuiting van de menselijke ondeugd 'hebzucht', mundus vult decipi, niet zonder de nodige knipperlichten kan.

Ik wil dus de Kansspelcommissie aansporen om verder creatief, inventief, innovatief en vooral ook preventief te ijveren voor een kansspelmarkt waar de nadruk ligt op 'spel en ontspanning' en minder op 'gokken'. Dit kan vooral door een duidelijke rechtsbasis uit te bouwen. De kansspelwet van 7 mei 1999 werd uitgebreid in 2010 en bijna de ganse kansspelsector wordt omschreven en gecontroleerd door middel van deze wet en zijn uitvoeringsbesluiten. Nu, anno 2015, zijn er nog een aantal belangrijke Koninklijke besluiten die moeten worden genomen. Dit zal in samenwerking met de Kansspelcommissie de eerste 'kruiwagen' zijn die wordt aangepakt. Daarna zal, na grondige studie en evaluatie, ook het Regeerakkoord worden uitgevoerd in overeenstemming met de principes van rationalisatie van de gokmarkt. Neen, dit is niet paradoxaal: door de juiste evenwichten te leggen, en een correcte afweging tussen de gevaarlijkheidsgraad van spelen en manieren om te spelen, moet een modern kansspelbeleid mogelijk blijven. Daarbij is het broze evenwicht tussen rentabiliteit van de vergunde ondernemer en de bescherming van de zwakkere speler (vooral dan de jongere speler) een prioriteit.

Het is inderdaad een tijd van besparen, maar om dit beleid zijn verdiende plaats te geven, zal ik samen met de Kansspelcommissie zoeken naar het juiste evenwicht tussen doelstellingen en middelen om het vooropgestelde resultaat te bereiken.

Ik juich ook het initiatief toe van de Kansspelcommissie om, samen met mij, dit beleidwetenschappelijk te onderbouwen door universiteiten te betrekken. De Kansspelcommissie is een initiatief aan het ontwikkelen om een leerstoel op te richten die een verdere wetenschappelijke ondersteuning moet geven aan het kansspelbeleid vanuit een multi-disciplinaire invalshoek: juridisch, socio-cultureel, psychologisch-pedagogisch en economisch. Deze objectieve invalshoek geschraagd door academische vrijheid kan nieuwe frisse ideeën brengen en naar de toekomst misschien een kenniscentrum worden van kansspelen in Europa.

Ce point me permet d'évoquer brièvement l'Union européenne. Les jeux de hasard relèvent toujours en majeure partie de la compétence des Etats-membres, en raison de leur rapport avec la culture nationale et de leurs particularités locales. Le principe de subsidiarité sort, ici, tous ses effets. Ce principe est aujourd'hui nuancé par ceux qui estiment qu'il faut mieux prendre en compte la liberté de circulation des services. L'avenir nous dira où se trouve le point d'équilibre entre cette liberté de circulation et les règles de protection des consommateurs. Je suis partisan d'un échange de bonnes pratiques au niveau européen tout en laissant aux Etats membres une marge suffisante lui permettant d'assurer la protection et la régulation nécessaires à une bonne politique publique des jeux de hasard. J'observe à cet égard avec plaisir que d'autres pays de l'Union européenneet d'autres Etats sur d'autres continents implantent un système proche de celui mis en place en Belgique.

Ces évolutions suscitent la confiance entre les différentes parties : le Ministre, son Cabinet et ses collaborateurs administratifs, la Commission des jeux de hasard, le Président et les divers membres, mais aussi et surtout, le secrétariat de la Commission des jeux de hasard (et son personnel technique) qui en est le moteur. Sans oublier bien évidemment de nombreux autres acteurs, dont : l'entrepreneur se réjouissant de la mise en place d'un cadre réglementaire de qualité pour les jeux de hasard et ambitionnant par ailleurs le développement éventuel des jeux de hasard, les services d'aide ou les autorités actives sur le terrain, telles que la ligue des familles qui utilisent le dialogue pour améliorer les choses ou pour éviter certaines dérives, les services de police qui cherchent et trouvent de l'appui auprès de la Commission des jeux de hasard dans leurs efforts de répression des jeux illégaux, et de nombreux autres intervenants encore. Le ciment est donc la confiance par rapport aux compétences et aux missions de tous ces acteurs.

Ik wil dan ook besluiten met mijn vertrouwen en wil een goede samenwerking nogmaals benadrukken. Alleen op die manier kunnen we het juiste evenwicht vinden in deze gevoelige materie die zo dicht bij het 'menselijke' staat en dus elkeen aanbelangt.

Ik dank u.

Koen GEENS

Minister van Justitie