Minister van Financiën Koen Geens heeft een systeem van voorschotten voor de gemeenten uitgewerkt. Dit systeem moet de gemeentefinanciën voorspelbaarder maken. Op die manier wordt tegemoet gekomen aan een probleem dat gemeenten ervaren doordat de doorstorting van de gemeentelijke opcentiemen op basis van de reële inkohieringen soms lager uitvallen dan wat eerder geraamd werd. Via de invoering van een voorschotregeling wordt ook voor dit jaar nog een oplossing geboden.
Situatie op vandaag: tussentijdse stortingen op basis van ramingen
Normalerwijze stort de federale overheid de gemeentelijke opcentiemen door, de maand volgend na de ontvangst van de betaling. Het kan gebeuren dat deze tussentijdse doorstortingen lager of hoger uitvallen dan de initiële ramingen.
Voor 2013 zou dit concreet betekenen dat 2,67 miljard euro zal worden ontvangen, in plaats van de geraamde 2,85 miljard euro. Dit betreft een verschuiving, gezien het tekort van 2013 pas wordt doorgestort in 2014.
Aan de basis van de vertraagde doorstorting van de middelen aan de gemeenten ligt niet het inkohieringsritme in de personenbelasting, maar wel het aanzienlijke verschil tussen de huidige inkomensmix van de ingekohierde belastingplichtigen voor aanslagjaar 2013 in verhouding tot de overeenkomstige mix gerealiseerd gedurende dezelfde inkohieringsperiode voor aanslagjaar 2012.
Eén van de redenen betreft het globale verwerkingsritme van de vereenvoudigde aangiftes. Dit ritme ligt dit jaar nog hoger dan vorig jaar, en komt sneller tot uiting door een iets vertraagde inkohiering van de Tax on Web-aangiftes ten gevolge van correcties die aan het berekeningsprogramma dienden te worden aangebracht. Daardoor vergrootte dus het relatieve aandeel van de vooraf ingevulde aangiftes in het totaal van de aangiftes die op 31 oktober werden ingekohierd. Omdat deze vooraf ingevulde aangiftes doorgaans lagere opbrengsten betreffen, kan dit voorlopig voor de gemeenten tot lagere ontvangsten aanleiding geven.
Deze verschuiving is vervelend voor de gemeenten, op het vlak van financiële planning. Aan dit praktisch probleem komt de minister nu tegemoet.
Voorschottensysteem
De minister neemt het initiatief om de gemeentefinanciën te stabiliseren via een voorschotregeling. Hij vroeg zijn administratie hiervan de haalbaarheid na te gaan en een systeem uit te werken. Ook in het verleden werd dergelijk systeem al eens toegepast.
Dit systeem zal structureel voorzien in voorschotten voor de laatste vier maanden van elk kalenderjaar. De eerste maanden van het daaropvolgende jaar zal er een afrekening plaatsvinden teneinde opnieuw aansluiting te vinden met de reële belastingontvangsten.
Voor 2013 wordt een éénmalig voorschot toegekend voor een globaal bedrag van 218 miljoen EUR. Dit zal integraal uitbetaald worden in de maand december 2013. Dit voorschot heeft geen impact op de begroting. Door de diensten van het I.N.R wordt het als een kasvoorschot beschouwd en dus ESR-neutraal.
De 218 miljoen wordt verdeeld tussen de gemeenten waarvan de doorgestorte gemeentelijke opcentiemen onder het niveau van de ramingen zitten. Dit is het geval voor 377 gemeenten. Voor de 210 andere gemeenten werden geen negatieve verschillen vastgesteld. De onderlinge verschillen tussen de gemeenten worden onder meer verklaard door de verschillende types van inkohieringen die zich in de gemeentes voordoen, o.a. door de vooraf ingevulde aangiftes en TOW mandatarissen.
Elk gemeentebestuur zal individueel op de hoogte worden gebracht van de voorschotten die het mag verwachten.