Ik weet niet waar ik van verdriet, schaamte en miserie zou gekropen zijn indien een van mijn lievelingsleraars zou onthoofd geweest zijn. Hoe ik ervan hersteld zou zijn. Want ik heb zoveel aan mijn leraars en professoren te danken, vooral aan degenen die mij uitdaagden. Ik herinner mij dat een leraar in het vierde jaar van de humaniora eens een uitspraak deed over de Tweede Wereldoorlog die ik niet kon pruimen. Ik schoof met mijn stoel en maakte een handgebaar. Lap, ik mocht als straf ‘De prijs van mijn ziel’ lezen, een boek uit 1970 van de Noord-Ierse, maar katholieke vrijheidsstrijdster Bernadette Devlin. Voor die straf ben ik nog altijd dankbaar. Ik leerde meer van dat boek dan van een hele week les volgen.Onthoofd dus. Je verwacht het van Hendrik VIII of in de tijd van de Franse Revolutie. Of vandaag nog ergens op een donkere plek. Maar een onthoofding in de buurt van Parijs in 2020, daar zijn geen woorden voor. Dat ik er geen gebruik, wijst er alleen op dat ik er geen vind die voldoende mijn gevoelens kunnen weergeven.
Het lot en de geschiedenis nemen niet zelden de besten als icoon van een pijnlijk gebeuren. Dat vreemd voorrecht kreeg Samuel Paty, een enthousiast en alom geliefd leraar van 47. Die zijn ziel gaf, en nu zijn leven, om jonge mensen, zonder onderscheid van stand, rang of religie zo goed mogelijk wegwijs te maken in het leven, de verdraagzaamheid en het burgerschap. In Frankrijk krijg je die attitude niet aan de man gebracht zonder een beroep te doen op het concept van de laïcité. De scheiding van Kerk en Staat wordt nergens strenger beleefd dan in Frankrijk. Lachen met godsdienst in cartoons, ook als dat voor sommigen blasfemisch lijkt, is dus – zeker in Frankrijk – niet meer dan een geoorloofde vrije meningsuiting. Dat beginsel werd nog heiliger na de aanslagen op Charlie Hebdo.
Integratie in een samenleving betekent niet dat je je afkomst of je religie moet loochenen. Je hoeft je niet noodzakelijk te assimileren, en te worden zoals de oorspronkelijke bewoners van dat land. Je moet wel respect hebben voor hun traditie, hun gewoonten en hun cultuur, want zij voelen zich thuis en stellen dat huis open voor jou, met respect voor jouw traditie, gewoonten en cultuur, voorzover je die niet opdringt. Deze ochtend werd ik in de garage geholpen door een perfect tweetalige Brusselaar van 25 die me zei dat hij Pools was. We bespraken de corona en de politiek. Een eerlijke en heerlijke jonge man. Een voorbeeld van hoe het kan. |
|