Ik nam in mijn vorige nieuwsbrief van u afscheid net voor ik in De Afspraak op Vrijdag ging over enkele alternatieven voor een regeringsvorming. Het was het begin van een bewogen veertiendaagse.

Parlementaire onderzoekscommissies (POC) zijn bijna zo oud als ons land zelf. Ze zijn altijd een wezenlijk deel geweest van het Parlement. Het is een mogelijkheid die aan de Kamer is gegeven om haar controlerecht (tijdelijk) te 'verdiepen', en ze schakelt die mogelijkheid in wanneer ons land een ingrijpende gebeurtenis heeft doormaakt.

Een belangrijke en één van de eerste onderzoekscommissies werd opgericht in 1886 naar aanleiding van de onderdrukking van de arbeiders in de nieuwe industriële steden. Nadien volgden er nog velen, in recente tijden voor de Bende van Nijvel, voor de zaak Dutroux, maar ook voor het Heizeldrama, Rwanda, Kazachgate en om onopgeloste historische vraagstukken uit te klaren, zoals de rol van België in de moord op Patrice Lumumba.

De trend is dat het Parlement steed sneller overgaat tot onderzoekscommissies dan vroeger. Het Parlement vormt zich dan tijdelijk om tot een onderzoeksrechter, het krijgt ook dezelfde machten, het mag dus bijvoorbeeld verhoren onder ede uitvoeren of een huiszoeking doen. Maar niet elke onderzoekscommissie heeft die bevoegdheden.

Ik was zelf deze week bij twee commissies betrokken. Vooreerst bij de rapportering van maandag door de huidige regering over de aanbevelingen van de POC Terreur die werd opgericht naar aanleiding van de aanslagen van 22 maart 2016, die deze week precies vijf jaar geleden waren geleden. Ik getuigde voor die Commissie eind 2016. Zij had alle bevoegdheden. Op vrijdag van de voorbije week mocht ik weer op het verhoog, om als medeverantwoordelijk minister te getuigen voor de bijzondere parlementaire Commissie COVID over het regeringsbeleid in de periode maart-september 2020. Deze heeft geen volwaardige onderzoeksbevoegdheden.

Hoewel ik goed voorbereid was op beide Commissies, waren het meer emotionele en verbonden momenten dan ik graag toegeef. Er waren slachtoffers die mij sms’ten tijdens mijn uiteenzetting, er waren vroegere kabinetsmedewerkers die in hun nieuwe job geen moment weken van hun scherm terwijl ik sprak. Ik was wat leeg toen ik vrijdagavond na de COVID-commissie thuiskwam. Een mens is maar een mens. Gelukkig dat ik op zoveel mensen mag rekenen om een beetje mens te blijven.